Sopheap

Zondagmiddag. Buiten is er en flinke tropische storm aan de gang. Hoosbuien, bliksem en onweer.
Binnen lig ik in mijn sportbroekje op het bed met een boek(het blijft heet en ik heb geen stoelen) . Ik luister naar een nieuwe cd (1 dollar 50). Mijn haar is aan het uitvallen. Dat betekent dat ik nu echt goed aan het acclimatiseren ben.Went het al?

Wat een week. Hoe kan ik ook maar beginnen met vertellen over wat ik hier meemaak? Mijn zwetende lijf, mijn moeie hoofd, mijn typverslaafde vingers en geblesseerde benen (te veel hardgelopen in de hitte). Mijn springende hart en ziel om hier aan het werk te zijn. Het gevoel te hebben weer echt wat te betekenen.

Vanmorgen gemediteerd in de pagode (bij één van mijn respondenten, een belangrijke monnik) en daarna weer zo moe. Ik moest huilen vanmiddag. Ik weet niet of het van verdriet of van blijdschap was.

De vrouw van een goede Frans Cambodjaanse vriend in het ziekenhuis vanwege ernstige problemen met haar zwangerschap (7 maanden).

Een mailwisseling met de echtgenoot van iemand met wie ik steeds weer tussen vriendschap en conflict vastzit. Hoe kan ik hem dingen uitleggen en tegelijkertijd niet aanleiding zijn van nog meer irritatie en verstoorde relaties?

Onrustig slapen.

Allerlei professionele strubbelingen in de contacten met Nederland waarvan ik de oorzaak niet weet. Ik ben te ver weg. Soms zou ik willen dat ik mensen door de laptop heen kon trekken om ze recht in de ogen te kijken. Wat is er aan de hand? Wat willen jullie nu echt van me?

Wat een tegenstelling met de dingen die ik hier meemaak. Zo simpel soms en recht raak in mijn hart. Zoals het weerzien met Sopheap.

James Taylor zingt: “… I wrote down this song. I just can’t remember who to send it to. I’ve seen fire and I’ve seen rain. I’ve seen sunny days that I thought would never end. I’ve seen lonely times, where I could not find a friend. But I always thought I would see you again...”.

En misschien verteld dat alles wat deze week echt belangrijk was.
--------
“Sopheap? I’m here, but now I don’t know where your office is..?”
“Just walk straight.. No.. Left! .. Yes.. straight like that..”

Een vertrouwde stem die me aanwijzingen geeft door mijn mobieltje. Mijn ogen zoeken het bekende silhouet van een licht gebogen tengere kale man in een grote oranje jurk. Niet gemakkelijk op dit tempelterrein waar bijna alleen maar monniken omwikkeld met die typerende oranje lappen stof rondlopen. Ik herinner me dat mijn vriend, de Venerabele monnik Sopheap, dan vaak nog stiekem een tas met een laptop ergens in onder zijn jurk verborgen hield. Helemaal hip: in zijn schoudertas zat zo’n handig zakje voor zijn mobiele telefoon, een ellendig ding dat maar bleef afgaan. Een drukke monnik en destijds de “executive director” van de Association of Buddhists for the Environment (ABE). Ik ben benieuwd hoe het nu met hem is.

“Hey, Gina.. good to see you!” . En als ik opkijk zie ik weer die grote grijns, dat zenuwtrekje om zijn mond, de wakkere ogen. That’s Sopheap allright.. maar…

“Sopheap! What happened to you?”
Ik schrik van mijn eigen reactie, maar kan mijn schok niet voor me houden. Sopheap ligt ondertussen helemaal in een deuk.

“Hahaha….. I’m not a monk anymore Gina. You are surprised huh?!

Wat een grijns op zijn gezicht. En al dat haar erboven! Een snorretje en een witte blouse, blauwe broek. Schoenen! (Monniken hebben hier gewoonlijk blote voeten en zjin verplicht kaal en hebben geen gezichtshaar). Gewoon op straat zou ik hem straal voorbij zijn gelopen. Sopheap is een gewone man geworden.
Nouja, gewoon? Al snel word ik er weer aan herinnerd dat Sopheap altijd bijzonder zal blijven, hoe hij er ook uitziet.

Toen ik hem ontmoette, 5 jaar geleden tijdens de introductieweken bij VSO, maakte hij ons wegwijs in de eigenaardigheden van het Cambodjaanse boeddhisme. Hij overviel me met zijn humor, aardsheid en relativeringsvermogen. Was dit een monnik? Een bijdetijdse man met bijdehante opmerkingen en een mening over ieder aspect van het Cambodjaanse leven. Die uitzonderlijke scherpte maakten misschien dat ik hem daarna nog eens ging bezoeken in de pagode. Het klikte weer. We praten onafgebroken voor een paar uur. Ik weet nog dat ik afentoe even zijn arm aan wilde raken, een soort onbewust gebaar. En dat hij dan heel abrupt terugtrok want je mag monniken niet aanraken, eigenlijk zelfs niet aankijken. Dat gebaar trok voor mij altijd weer even de scheidslijn tussen onze levens. Hoe hard we ook samen konden lachen. Hij stond aan een andere kant .

Sopheap en ik zijn ongeveer even oud. Maar dat is dan ook de enige overeenkomst. Hij komt uit een klein gehucht. Een arme familie. Was geitenhoeder tot zijn moeder hem voor onderwijs naar de pagode stuurde . Hij was een manusje en werd monnik. Gewoon voor het gemak en niet uitzonderlijk in dit land waar veel arme jonge mannen een deel van hun leven als monnik leven en op deze manier een opleiding krijgen. Maar slimme Sopheap maakte een bliksemcarrière en eindigde voorlopig als vice rector van de boeddhistische universiteit op de pagode Svay Popey en , dus , de directeur van de ABE . Hij reisde in 2005 al de halve wereld rond voor allerlei conferenties en cursussen. Spreekt goed Engels en aan ambities geen gebrek. Daar lijkt in de loop van de jaren in ieder geval geen verandering in te zijn gekomen.

Toen ik hem zo ontmoette was de Association of Buddhist for the Environment nog maar aan het begin. Er was geen geld en ik probeerde een beetje mee te denken. Ochtenden samen met Sopheap en een andere vriend in een goedkoop restaurant . Om 11 uur dan al aan de lunch, want monniken mogen na 12 uur niet meer eten. Is dat echt alweer 4 jaar geleden? Zijn oranje giechelende verschijning op mijn afscheidsborrel. Een vreemd afscheid, vrolijk maar onzeker. Zou ik deze man ooit weer terug zien? Hoe kan ik Sopheap ooit uitleggen aan mijn Nederlandse vrienden? Met Sarou, die andere vriend, heb ik nog wel contact gehouden, met Sopheap ging dat niet zo gemakkelijk.

Onnodige zorgen, blijkt, nu we elkaar terug zien is het allemaal goed.
“You see, we have a real office now!”. In een zwaar geairconditionede ruimte zitten 6 mensen achter computers te werken. “Please sit down. Would you like some coffee?Tea? So good to see you? How are you doing? You know I stopped being a monk when the last project with American funding was over. And now I am married and we have a daughter”.

Op zijn blinkende I-phone verschijnt de bolle toet van een gezonde Cambodjaanse peuter.

Ik knik en geef me over aan Sopheap die het woord heeft genomen en het voorlopig ook niet meer los zal laten. Hij kijkt me aan. Lacht. Vraagt. En antwoord zelf. Maakt opmerkingen over de vragen die ik er tussendoor probeer te gooien. En na een half uur keert de rust weer en kan ik hem ook om advies vragen over mijn beslommeringen. Hij geeft nog steeds antwoord als een monnik. Rustig en doordacht.

Dit is, onder andere, wat ik allemaal heb uitgevonden op die middag:

Sopheap heeft zijn Masterstitel “Rural Development Studies” behaald.

Sopheap wordt gefinancierd door de IUCN in Amsterdam .

Sopheap’s ABE is een nationaal voorbeeld en werkt nu succesvol door het hele land.

Sopheap is net terug uit de Verenigde Staten waar hij was uitverkoren om mee te doen aan een “Young Leadership Programme”.

Sopheap heeft een grote auto en rijdt zichzelf (monniken mogen niet zelf rijden)

Sopheap is in de eindfase van selectie voor een ander ambitieus Amerikaanse programma met voorbeeldorganisaties op het gebied van milieu. Misschien wordt hij volgend jaar wel ontvangen door Obama.

Sopheap vraagt of ik iets nodig heb. Zijn auto? Zijn Moto? Een fiets? Bel ik hem als ik hulp wil? Misschien wil ik komen lesgeven op zijn universiteit?

Sopheap.. hahaha… zal me zeker meenemen naar het diner op het Witte Huis als hij bij Obama mag blijven eten. Ik ben dan toch ook in de VS en Californië is niet zo erg ver vliegen.

Het gaat heel erg goed met Sopheap, met of zonder monnikhabijt.

Sopheap geeft me een dikke knuffel bij het afscheid omdat we elkaar nu wel aan mogen raken.

We moeten er allebei heel hard om lachen.

Sopheap is een vriend.

(En ’s avonds, als ik achter internet zijn naam ‘google’ om de achtergronden bij al deze verhalen te bekijken, zie ik dat hij me nog de helft niet verteld heeft. Een ontmoeting met de Dalai Lama. De organisatie van vredesmarsen (‘Dhammayietra”) door heel Cambodja. Verzoeken voor optredens in het buitenland die hij heeft afgewezen om op “zijn”pagode te kunnen blijven. Sopheap is niet zo maar een man.)

James Taylor zingt “…. Winter, spring, summer of fall. All you have to do is call. And I’ll be there ..yeah, yeah, yeah… you’ve got friend….”