Dromen van modder 5 juni 2006

Iedereen droomt er weleens van om een grote verandering te maken. Van die drukke baan als manager over te stappen naar het schijnbaar rustige leven van een winkeleigenaar, kunstenaar of klusjesman. Gewoon. Omdat je dan een echt tastbaar resultaat tot stand brengt en je aan het einde van de dag zo lekker eerlijk moe bent. Omdat het een stuk nuttiger lijkt dan achter een bureau in een kantoor zitten en zo dicht mogelijk langs elkaar heen praten (communiceren dus). Voor iedereen die dit overweegt: lees dit bericht zorgvuldig en pak je koffer. Hier in Cambodja is een ideale baan voor jou!

Zondag heb ik leren metselen en meer. Met een groep dwaze vrijwillige enthousiastelingen hebben we op onze vrije dag met modder en mortel gesleept in de brandende zon, we hebben cement gemixt (regel Anouk voor al uw cement behoeften) en kuilen gegraven voor sanitaire tanks en de fundamenten gelegd voor een Khmer huis in een Khmer gemeenschap van hele arme mensen. En het ergste is. We vonden het leuk. We hebben allemaal het t-shirt aangehouden en de moddervlekken willen er voorlopig nog niet uit. Zo’n dagje als bouwvakker kan een enorme blije gebeurtenis zijn (als je weet dat het bij een dagje blijft!)

Met mijn hele verjaardagsvisite in twee grote jeeps vertrokken we om 7.30 naar een rijstveld zo’n 20 kilometer buiten Phnom Penh. Daar werden 4 jaar geleden de bewoners van een “kraakgebied” met aantal “kraakpanden” uit Phnom Penh gedumpt. En dus echt letterlijk gedumpt. De overheid had de grond, waarop ze in een bouwvallig pand woonden en hun hutten hadden gebouwd, verkocht aan een projectontwikkelaar, beloofde vervangende woonruimte en dumpte 100-en mensen naast een rijstveld op 22 kilometer van Phnom Penh. Heel fijn dat iedereen nu een eigen stukje grond kado kreeg maar zonder voorzieningen en zonder vervoer is dit voor hele arme mensen die in hun dagelijkse kost proberen te voorzien met bedelen en het verkopen van hun lijf, hun arbeidskracht of zelfgemaakte tierelantijnen, een regelrecht doodvonnis. Zal de Cambodjaanse overheid verder een grote zorg zijn.

Allereerst is er een enorm conflict met de eigenaars van het naburige rijstveld die bang zijn dat deze onbekend club hen gaat bestelen en de rijstoogst verpest. Een conflict met messen en dreigende doodslag. En dan is er helemaal niets. Het natte seizoen voor tientallen families op een rijstveld ver weg van de bewoonde wereld zonder onderkomen en zonder voedsel. Gelukkig zijn er NGO’s zoals Habitat for Humanity die op dat moment ingrijpen en zorgen voor de allereerste levensbehoeften en een infrastructuur waarmee mensen weer kunnen bouwen aan een toekomst. Habitat gelooft niet in het bouwen van huizen maar het bouwen van gemeenschappen. Het geeft mensen de kans om te sparen voor een eigen huis en deelt, na het bereiken van een bepaalde minimumsom, de kosten voor het bouwen van een echt huis. In deze vrijwilligersorganisatie bouwen mensen zoals ondergetekende voor een dagje mee met de nieuwe huiseigenaars en samen komt zo een echte gemeenschap tot stand. Een concept dat werkt.

Dit in tegenstelling tot het concept van de Cambodjaanse overheid. Vorige week is geprobeerd om weer een groep van honderden mensen uit hun huizen te zetten om grond vrij te maken voor een projectontwikkelaar. Hun hutten werden afgebroken en er breken rellen uit, de boze “krakers” breken de hekken rond het terrein af en achtervolgen de guard die per ongeluk een meisje heeft beschadigd bij een poging illegale bouwsels af te breken. Deze mensen willen niet gedeporteerd worden en gedumpt zoals hun voorgangers. Wat is het antwoord van de overheid? Geen politie. Geen alternatieven. Geen voedsel. Geen werk. Geen gesprekspartner. De overheid belooft deze mensen naar een heropvoedingskamp te sturen! Je zou hier heel cynisch van kunnen worden. Je zou, om je heen kijkend naar de democratie die Cambodja moet voorstellen, sarcastisch kunnen denken: Nouja, daar hebben ze in ieder geval een dak boven hun hoofd.

Met in mijn achterhoofd de wetenschap dat in de komende jaren steeds meer jonge mensen werkeloos gaan worden en vanuit het platteland naar de hoofdstad zullen komen wordt het druk in de shantytowns. Mijn voorstel: het is tijd voor een grote verandering. Laat de Cambodjaanse overheid maar eens gaan bouwen en wat gaan doen aan de echte noden in dit land. Maar dat zal wel mijn droom blijven.