21 oktober Meneer Hong heeft rijles

Meneer Hong komt licht shakend het kantoor binnen na de lunchpauze. Hij ziet er wat bleekjes en zenuwachtig uit. Nouja.. wat bleker en zenuwachtiger dan gewoonlijk in ieder geval. “Mr Hong, did you have a nice lunch?”.. “oooooh.. miss Gina” komt het antwoord. `I’m taking driving lessons, now, I want to know how to drive´. En dan blijkt dus dat hij zojuist één van de eerste lessen gehad heeft bij de welbekende rijschool Mittapheap (vriendschap). Om dat onder lunchtijd te doen was niet zo´n goede zet, dan is het namelijk flink druk op de weg. En druk betekent druk in dit land: een mierenhoop zonder regels. Dus verlegen meneer Hong moest inparkeren terwijl van alle kanten motos en autos op hem in kwamen rijden. Hij is maar lekker stil blijven staan tot de rij-instructeur het stuur weer overnam. Hij ziet eruit of hij een flinke borrel wel kan gebruiken. Maar boeddhisten drinken jammer genoeg niet.

Op zich is het al uniek dat meneer Hong de ambitie heeft om een rijbewijs te halen. Dat hele systeem van rijbewijzen is niet echt ontwikkeld namelijk. Zodra je kan lopen zou je op een moto, een grote motor of achter het stuur van een auto kunnen gaan zitten. Geen helm nodig, hoezo rijbewijs? Het is te zien! Per dag vallen in Phnom Penh meerdere dodelijke slachtoffers in het verkeer. Deelnemen aan het verkeer is de meest riskante activiteit die je in Cambodja kan ondernemen. Maar waarom wil meneer Hong dan nu ineens zijn rijbewijs halen?
Tja, aan alles komt een eind. Thailand en Vietnam hebben er schoon genoeg van dat de Cambodjaanse brokkenpiloten hun land binnen komen rijden en daar het verkeer onveilig komen maken. Zo´n auto is nog tot daar aan toe, maar de grote trucks met goederen en mensen.. dan wordt het echt gevaarlijk! Dus wordt er druk uitgeoefend op de Cambodjaanse regering om een wet aan te nemen waarin mensen verplicht hun rijbewijs moeten halen. Zo gezegd zo gedaan. Sinds 6 maanden is er een nieuwe wet en zijn alle rijschoolhouders blij.

“ So mister Hong, when will you do your exam? Are you nervous?” Er verschijnt een verlegen glimlach. “ I will get my license in two weeks”. Zo, dat is even wat zelfvertrouwen! Is hij dan niet bang om niet te slagen? Hoe zit dat dan in elkaar? Het zit natuurlijk Cambodjaans in elkaar.

Dat rij-examen, dat is eigenlijk meer een formaliteit. Als je gewoon je extra geld bijdraagt dan krijg je zo je rijbewijs, geen enkel probleem. Het past prima in het plaatje van de politie-agenten die op de hoek van iedere straat staan om mensen aan te houden voor imaginaire vergrijpen of misstanden aan hun moto. Ieder stoplicht is een gevarenzone, dan sta je stil en slaan ze hun slag. Voor wat geld voor eten of bier mag je weer verder rijden. Het schamele ambtenarenloon wordt met deze inkomsten aangevuld. Kleine corruptie heet dat. Zodra je wordt aangehouden is het onderhandelen, en vooral niet je portemonnee laten zien, om met een minimaal bedrag weg te komen. Ook het vragen om een kwitantie met de naam van de agent helpt. Ons idee van de wetsdienaar gaat hier gewoon niet op. Eigenlijk is er geen politie.

Het past ook prima in het plaatje van de schaamteloze diefstallen die midden overdag op straat plaatsvinden. Een maand ofzo geleden probeerden twee jongens op een moto mijn tas uit het mandje van mijn fiets te stelen. Dat was de tweede keer dat er een moto langzaam naast me kwam rijden. (Op zich geen reden tot alarm want dat gebeurt erg vaak.) Maar dan wordt er gas gegeven, rijden ze bijna op je in en pakt de passagier je tas uit het mandje van de fiets. Zo ben ik de eerste weken mijn zwemspullen kwijtgeraakt. Sindsdien maak ik mijn tas vast met een ketting en een slot als ik spullen in het fietsmandje stop. (Er zijn al verhalen geweest dat mensen mee werden gesleurd als dieven hun rugzak van hun rug af proberen te rukken, dus dat probeer ik ook maar niet meer)De dieven hadden de tweede keer dus grote pech. De groot uitgevallen tiener achterop pakte mijn zware rugzak met laptop erin op, en moest hem meteen weer loslaten omdat de ketting niet meegaf. HA! Was het enige wat ik van schrik heb geroepen.

Wat me zo boos maakte is dat dit bij vol daglicht was, in een drukke straat, om vijf uur op een vrijdag. Dat het ze geen donder kon schelen of ik hun gezichten wel of niet zag, want ze keken me boos en vol in het gezicht aan. En dat ik vervolgens eerder bang was dat ze met een mes of pistool terug zouden komen omdat ik hun plannetje gefrustreerd had. Na navraag bij vrienden werd gemeldt dat deze dieven waarschijnlijk een slim dealtje hebben met de politie en daarmee gevrijwaard zijn van enige vervolging. Al ga ik ze tien keer aangeven, dat kost alleen mij geld!

In Cambodja geldt het recht van de sterkste en de rijkste, wie het één is kan het ander worden. Als fietsende vrijwilliger ben ik de laagste op de rangorde in het verkeer. Van de Honda CR-V naar de Toyota Camry naar de scooters van Daelim en de Honda Dream en dan komen de fietsers, dat is de hierarchie van de straat. Per definitie ben ik slachtoffer als de auto´s, crossmotoren en moto´s me over het hoofd zien. Per definitie ben ik slachtoffer van rondrijdende criminelen omdat ik natuurlijk wel rijk moet zijn, als westerling, en op mijn fietsje lekker makkelijk in te halen. Dan kom je tot de verdrietige conclusie dat zo´n rijbewijs, formaliteit of niet, is zo slecht nog niet is. Alle kleine beetjes moeten helpen.