Worstelen met Hong 13 maart 2006

Met Hong is het worstelen de laatste tijd. De veranderingen op kantoor beangstigen hem en hij kruipt weg als een hamster in het zaagsel; :”ik ben er wel maar ik doe niet mee”, een reactie die ik ook wel kan begrijpen. Het lijkt me een hele opgave. Schijnbaar is zijn vrouw ziek (geweest) en werd dus ook haar inkomen als serveerster in een Vietnamees restaurant gemist. Dan heeft hij 2 zoontjes op een goede school. De ene krijgt al Engels huiswerk, nouja; met grote regelmaat door mij en Hong samen uitgepuzzeld, en de ander leest net het alfabet. Dan volgt Hong zelf nog Engelse lessen in zijn lunchpauze en heeft hij nog steeds autorijlessen (hij is te bang om af te rijden!). Bovenop al deze activiteiten heeft Hong voor zijn $35 dollar per maand liever zijn oude vertrouwde werkomgeving, waar de baas gewoon zegt wat je moet doen in plaats van vraagt wat er gedaan moet worden. Hij kijkt onbegrijpend en stuurs naar zijn collega’s in iedere vergadering.

En het is dus zaak om Hong te ondersteunen, maar dat is ook nog niet zo gemakkelijk! Ik blijf namelijk een buitenlander (en nog een jonge vrouw ook) en hij blijft een Khmer man (al is hij maar 3 jaar ouder) gepokt en gemazeld in het werkpatroon van de Cambodjaanse overheid. “ Bong (=broer) Hong, if I can help you in preparing your presentation, please let me know, I have all time for you”, “Thank you, miss Gina”. En het blijft stil die middag. Hong schrijft zijn presentatie in een manmoedig ‘copy-paste’-actie achter de computer met behulp van alle legitieme documenten en collega Leakhena als type-hulp. Zijn eigen gezonde Hong verstand wordt niet geactiveerd. Hij groet beleefd en glimlacht bij vertrek.

Misschien is mijn worsteling ook het feit dat mensen me gewoon niet gebruiken. Misschien is mijn worsteling ook de schaamteloze manier waarop mijn mensen geen ambitie hebben om dingen zelf te doen, dingen te veranderen, dingen te leren. Ik kan alleen maar vragen blijven stellen in onbegrip.

De volgende dag doen we een vergadering, maar wel nieuwe stijl. Sinds een aantal weken heb ik iets gevonden wat houvast geeft in het bouwen van kantoorcapaciteit. We zijn samen aan het oefenen in het geven van feedback en het voeren van discussies. Zo fundamenteel is het gebrek aan vaardigheden, en ik zag het de eerste maanden niet eens! Al lijkt het alsof mensen voortdurend dingen samen doen, in ieder geval nooit alleen achter een computer zitten, “teamwerk” zoals wij dat kennen is een onbekend concept. Dus. Iedereen presenteert zijn agendapunt en dan worden 2 positieve en 2 constructieve punten van feedback gegeven. De eerste keer was echt geweldig! Na een wat ongemakkelijk begin is er uren samen gepraat over elkaars werk, in Khmer en in Engels, en ik kon lekker mijn mond dicht houden. Ze gaven elkaar het grootste kado wat je elkaar kan geven, de aandacht die leidt tot relevante feedback. Hong was, ook toen, niet zo’n gretig gever en ontvanger. In eerste instantie leek hij niet te luisteren naar de discussie, te zenuwachtig bezig met de komende presentatie van zijn eigen agendapunt. Gevraagd naar feedback op anderen was zijn antwoord een simpel ”it was good”, geen antwoord dus. Daarmee namen we geen genoegen. Toen kwamen er gelukkig wat typefouten aan het licht na wat geblader, hij was uit de aandacht en kon weer verder met zijn eigen gedachten. Hong heeft mij en zijn collega’s de hele vergadering nauwelijks aangekeken. Toen hij me aan het einde uitvoerig bedankte liet dat geen warm gevoel achter, hij had beter zijn collega’s kunnen bedanken.

En nu. Zijn lappendeken van tekst roept veel feedback op. Hij is verbaasd want het is toch allemaal door de bazen geschreven, het zijn delen van geaccepteerde teksten! En hij heeft het samen met miss Leakhena bewerkt! Hoe is het dan mogelijk dat mensen dit niet zouden accepteren, hij heeft er toch genoeg tijd aan gewerkt? Dat het gaat om het resultaat wordt niet begrepen. We praten nog wat, na de vergadering, en ik vraag Hong of hij het moeilijk vind om heel alleen zo’n agendapunt voor zijn verantwoordelijkheid te nemen. Als manager binnen het bureau moet hij dat toch wel vaker gedaan hebben? “Manager?, Me? No, miss Gina, no please! I don’t want to be a manager, then people will ask me things. I like it just the way it is. I am just a simple man, no responsibility”. Aha. “But Bong Hong, you have two beautiful children, don’t you take responsibility for them, don’t you organize their lives? It’s just like that, being a manager. That is a good thing, no?”, “oh, no miss Gina, for a parent it is very different, you take care and you are their teacher, that is easy”. Vooral geen ambities.

Dat is wat ik moet leren, in Cambodja is verantwoordelijkheid een vies word. In het Khmer: “kuot to tuol koh trau”, letterlijk vertaald staat er: “het ontvangen van het slechte en het goede”. Daar zit je niet op te wachten want dit is in vrije vertaling: “voor alles opdraaien of je er zin in hebt of niet!” En voor wat?Voor die zuinige $35 per maand terwijl je toch niet ontslagen kan worden? Dus ik zou nog wel een poosje kunnen blijven worstelen met meneer Hong, maar na ons laatste gesprek ga ik het anders aanpakken. De yogameester zegt: “Learn to be calm and you will always be happy”, dat spreekt me erg aan. Dus in de komende weken gaan we werken aan onze flexibiliteit en de capaciteit van onze werktechnieken, weg van de ambitie en op zoek naar een meer realistische drijfveer: rust op kantoor. Voor een verslag, zie volgende aflevering van Hong’s belevenissen!